Lượt xem: 127
Lễ dâng y Kathina của đồng bào Khmer Nam Bộ - Nét đẹp của sự kham nhẫn và lòng bố thí
23/10/2024
Lễ hội dâng y Kathina là một trong những nghi lễ quan trọng và linh thiêng của Phật giáo Nam truyền (Theravāda), và đặc biệt, nó mang một ý nghĩa sâu sắc trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào Khmer Nam Bộ. Sau ba tháng an cư mùa mưa, lễ dâng y Kathina được tổ chức trong 1 tháng (từ ngày 16 tháng 9 đến 15 tháng 10 âm lịch hàng năm). Đây không chỉ là dịp để tín đồ Phật giáo thể hiện lòng thiện tâm, mà còn là biểu hiện cho sự đoàn kết và niềm vui phước đức lớn lao của cộng đồng Phật tử tại gia.
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ dâng y Kathina
Lễ dâng y Kathina có từ thời đức Phật còn tại thế và được ghi chép lại trong Luật tạng. Theo đó, sự kiện xuất phát từ câu chuyện của 30 vị Tỳ-khưu (còn đọc là Tỳ kheo hoặc Tỷ kheo) từ xứ Pāvā, trong hành trình đến gặp đức Phật tại kinh thành Sāvatthi. Trên đường đi, các vị Tỳ-khưu đã phải tạm dừng chân tại xứ Sāketa do mùa mưa đến. Sau ba tháng an cư mùa mưa tại đây, họ tiếp tục hành trình đến gặp đức Phật, nhưng do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, y phục bị ướt đẫm và dính đầy bùn lầy.
Sau khi lắng nghe câu chuyện và thuyết giảng cho các Tỳ-khưu, đức Phật đã cho phép các Tỳ-khưu sau khi hoàn tất ba tháng an cư mùa mưa có thể thọ nhận y Kathina – một bộ y được Phật tử dâng cúng với lòng thành kính. Sự kiện này chính là khởi nguồn của lễ hội dâng y Kathina, và từ đó, nó trở thành một nghi lễ không thể thiếu trong cộng đồng Phật giáo Nam truyền.
Nghi thức và phước báu của lễ dâng y Kathina
Khi Tỳ-khưu đã thọ nhận y Kathina, họ sẽ được hưởng năm đặc ân, còn gọi là "năm quả báu". Đó là những đặc quyền mà họ có thể nhận được trong suốt năm tháng tiếp theo, từ ngày 16 tháng 9 đến 15 tháng 2 âm lịch năm sau, nếu hoàn thành nghi lễ một cách trang nghiêm.
1) Rời chùa không cần báo trước: Tỳ-khưu được phép rời chùa khi có lời thỉnh mời mà không cần báo cho các Tỳ-khưu khác.
2) Không giữ đủ tam y: Trong trường hợp cần thiết, Tỳ-khưu không cần phải giữ đủ ba y mà có thể linh hoạt sử dụng theo điều kiện thực tế.
3) Dùng chung vật thực: Tỳ-khưu được phép dùng vật thực cùng với nhóm Tỳ-khưu khác mà không cần phải phân biệt thí chủ đã dâng cho ai.
4) Thọ nhận và cất giữ y: Tỳ-khưu có thể thọ nhận thêm y và cất giữ trong hơn 10 đêm mà không vi phạm luật lệ.
5) Thọ nhận y bất cứ nơi nào: Tỳ-khưu được phép thọ nhận y tại bất cứ nơi nào nếu phù hợp.
Những quả báu này không chỉ thể hiện lòng từ bi của đức Phật đối với Tăng đoàn, mà còn khích lệ Phật tử tại gia trong việc tạo phước lành bằng cách hộ trì cho chư Tăng. Đặc biệt, lễ dâng y Kathina không chỉ là nghi thức đơn thuần, mà còn là biểu tượng của sự kham nhẫn, lòng bố thí, và đoàn kết cộng đồng.
Lễ dâng y Kathina trong đời sống văn hóa của đồng bào Khmer Nam Bộ
Đối với đồng bào Khmer Nam Bộ, lễ dâng y Kathina là một dịp lễ trọng đại trong năm. Đây là thời gian để cộng đồng cùng nhau tổ chức các hoạt động tín ngưỡng, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với chư Tăng đã dành ba tháng an cư mùa mưa trong tinh tấn. Các nghi thức dâng y thường được tổ chức long trọng tại các chùa Khmer, với sự tham gia của đông đảo Phật tử từ khắp nơi.
Lễ hội này còn là cơ hội để người Khmer thể hiện tinh thần tương thân tương ái, thông qua việc cùng nhau đóng góp công sức, vật phẩm để tổ chức lễ dâng y. Những chiếc y Kathina không chỉ là món quà vật chất, mà còn mang theo lòng thành kính, sự kham nhẫn và lòng bố thí – những phẩm hạnh quan trọng trong giáo lý Phật giáo.
Lễ dâng y Kathina còn góp phần gắn kết cộng đồng, khi mọi người cùng nhau chuẩn bị lễ, tham gia các hoạt động tín ngưỡng và chia sẻ niềm vui phước đức. Đó chính là nét đẹp của văn hóa Khmer, một dân tộc luôn sống theo triết lý "uống nước nhớ nguồn", đồng thời luôn giữ vững và phát huy các giá trị truyền thống.
Lễ dâng y Kathina không chỉ là một nghi thức tôn giáo, mà còn là một phần quan trọng trong đời sống văn hóa và tinh thần của đồng bào Khmer Nam Bộ. Nét đẹp của sự kham nhẫn và lòng bố thí thể hiện rõ trong mỗi nghi lễ, mỗi bộ y được dâng cúng. Đây không chỉ là một dịp để tăng trưởng công đức, mà còn là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, lòng từ bi và tình thương yêu giữa con người với nhau.
Bài và ảnh: Huỳnh Vũ Lam