Dự án đầu tư xây dựng hệ thống cống ngăn mặn và kênh trục thủy lợi tạo nguồn, trữ ngọt trên các địa bàn xung yếu của tỉnh Sóc Trăng được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2648/QĐ–UBND ngày 10/10/2018 với tổng mức đầu tư là 152 tỷ đồng từ nguồn Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh cùng ngân sách địa phương, trong đó nguồn vốn từ địa phương là 32 tỷ đồng. 

       Dự án gồm có 2 hạng mục chính là thi công xây dựng nạo vét các kênh như: kênh Bà Xẩm – Gòi (thuộc huyện Long Phú), kênh Ngã Năm – Phú Lộc (thuộc huyện Thạnh Trị và TX. Ngã Năm), kênh Trà Niên (thuộc TX. Vĩnh Châu), kênh 96 – Long Hưng và kênh Hưng Thạnh – Tổng Cáng, xây dựng mới cống Ngan Rô  (thuộc huyện Trần Đề). Đây là những công trình thủy lợi vừa phục vụ sản xuất vừa nâng cao năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu, đặc biệt là ứng phó có hiệu quả trong xu thế hạn hán, mặn xâm nhập trên địa bàn tỉnh. Nhiều công trình đã được thực hiện khẩn trương và đạt tiến độ sớm hơn dự kiến ban đầu để phục vụ sản xuất. Ông Lê Minh Hậu – Trưởng phòng Dự án 2 thuộc Ban Quản lý Dự án 2 thông tin: “Hiện nay các tuyến kênh được nạo vét đạt từ 55 đến 100%, hiện đã hoàn thành được 2 tuyến kênh và một số tuyến vẫn đang được thực hiện khẩn trương. Dự kiến hoàn thành trong khoảng 1 đến 2 tháng nữa để tranh thủ chứa nước ngọt cho bà con trong vụ mùa sắp tới”.

       Bên cạnh sự vận hành tốt các công trình thủy lợi trên địa bàn, nhiều công trình thủy lợi tạo nguồn trên địa bàn tỉnh bị bồi lắng, giảm năng lực trữ ngọt; các cống đập hư hỏng, xuống cấp không đảm bảo yêu cầu sản xuất cũng được đầu tư cải tạo, nâng cấp. Dự án đầu tư xây dựng hệ thống cống ngăn mặn và kênh trục thủy lợi tạo nguồn, trữ nước ngọt tại các địa bàn xung yếu của tỉnh đã góp phần nâng cao năng lực ứng phó thiên tai trong sản xuất. Hệ thống thủy lợi Sóc Trăng đảm bảo được 3 chức  năng rất căn bản: khống chế mặn, trữ ngọt chống hạn trong mùa khô; vào mùa mưa lũ thì đảm bảo tiêu thoát nước, phòng tránh ngập úng. Chức năng quan trọng khác là  cải thiện môi trường sinh thái và kết hợp phát triển giao thông đường thủy, đáp ứng tốt nhu cầu vận chuyển hàng hóa của người dân nông thôn.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiểm tra các công trình thủy lợi 

       Kênh Ngan Rô có vai trò rất quan trọng trong việc điều tiết nước của xã Đại Ân 2, xã Liêu Tú, xã Long Phú, cho hơn 10.000 ha đất sản xuất nông nghiệp nằm trong vùng dự án. Một công trình cống ngăn mặn trọng yếu trên tuyến đê Sông Hậu thuộc dự án thủy lợi Long Phú – Tiếp Nhựt. Ông Phạm Tấn Đạo – Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Nếu công trình cống Ngan Rô được hoàn thành thì việc tiêu nước đối với vùng Long Phú – Tiếp Nhựt sẽ hiệu quả hơn. Thứ nhất là không để rò rỉ nước mặn vào hệ thống, thứ hai khi tiến hành tiêu nước có thể mở cống tiêu trong thời gian ngắn nhất để phục vụ cho bà con”.

       Từ sau đợt hạn mặn mùa khô 2015 – 2016, Sóc Trăng đã ưu tiên nâng cấp, nạo vét hệ thống thủy lợi tạo nguồn, nội đồng để nâng cao năng lực trữ ngọt nhằm ứng phó tốt với tình hình mặn xâm nhập sớm và sâu hơn vào nội đồng, nhiều hệ thống cống đập ngăn mặn cũng được gia cố, nâng cấp. Nhờ vậy, trong mùa khô hạn năm nay, Sóc Trăng đã giảm thiểu tối đa mức độ thiệt hại trên lúa, cây trồng, đặc biệt là đối với vùng thủy lợi khép kín. Điều này cho thấy, hiệu quả trữ ngọt ở Sóc Trăng phát huy rất tốt nhờ hệ thống thủy lợi trọng điểm sớm hoàn thành.

       Giải pháp công trình ứng phó với hạn hán, mặn xâm nhập ở Sóc Trăng rất thành công theo chủ trương của Tỉnh ủy và Ban Chỉ đạo phòng chống thiên tai tỉnh. Sóc Trăng  được xác định là một trong 7 tỉnh, thành của cả nước dễ bị tổn thương do tác động của biến đổi khí hậu, đặc biệt là tình hình hạn hán, mặn xâm nhập. Ngoài các công trình trong dự án, ngành nông nghiệp tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch triển khai thêm nhiều công trình thủy lợi tạo nguồn từ nguồn vốn đầu tư trung hạn giai đoạn 2018 – 2020 nhằm nâng cao năng lực chống chịu với thiên tai, trong đó ưu tiên cho giải pháp khống chế mặn, tăng năng lực trữ ngọt để ứng phó với xu thế hạn mặn mùa khô đang có những biểu hiện gay gắt, khó lường hơn theo từng năm.

Ngọc Thơ